Haapototanga (me o ratou tikanga)

Toka Te Manawa

• Whakahaerenga o nga tikanga me o ratou tikanga
• Whakapototanga a te tangata ake me o raatau tikanga

A haapotoraa he momo orthographic a-iwi, he huihuinga ranei e whakapoto ana i te kupu kia maama ai tetahi kupu, whakataunga, waahanga whakataunga ranei. Hei waihanga i tetahi whakapotonga, ka whakamahia te reta tuatahi (ka tuhia ki runga ake, ki nga kaapuiki ranei) ka whai ake etahi reta e hanga ana i te kupu, i te kaupapa ranei.

Ka taea te haapoto i tetahi kupu engari he rereketanga kei waenga i nga whakapotonga a te tangata me nga whakapotonga tikanga:

• Ko te haapotoraa iho Ko era e whakamahia ana e ia tangata i roto i tana ake reo, me te korero korerorero ki etahi atu taangata.
• Ko te haapotoraa tikanga e whakamanahia ana, e mohiotia ana e nga kaikorero o te hapori katoa. Mo enei take ka taea te kii ko nga whakapotonga tikanga katoa he haapoto no te tangata ake engari kaore ko nga whakapotonga takitahi hei huihuinga. Hei taapiri, ko nga whakapotonga tikanga e whakatauhia ana e nga waahi me nga waaatea o te waa, no reira ka huri pea nga kupu whakarakei mo te tekau tau ranei.

Whakahaerenga o nga tikanga me o ratou tikanga

1. ki D. g. (bye mihi)
2. A. (teitei)
3. ki. de C. (i mua o te Karaiti)
4. ki. m. (i mua o Merídiem, i mua o te poutumarotanga)
5. A. M. D. G. (ad maiórem Dei glóriam, ki te kororia nui rawa o te Atua)
6. A. R. (rangatira ariki) A. S. (teitei teitei)
7. A. T. (Faufaa Tahito)
8. Adj. (kupu urupā)
9. Tohutohu. (whakahaere)
10. mua (whakatauki)
11. afmo (aroha)
12. Alfz. (kara)
13. Adm. (Admiral)
14. Anno Domini: A. D.
15. i mua i a te Karaiti: a. C. (me BC)
16. apdo (Unuhia)
17. toi (Upoko)
18. Arz (Pihopa)
19. Atte (aro nui)
20. avda. (huarahi)
21. b. l. m. (Kihi i te ringaringa)
22. Barna. (Barcelona)
23. Bco. (Peeke)
24. Paipera (whare pukapuka)
25. Bs. Hei. (Buenos Aires)
26. C. P. (waehere poutāpeta)
27. c / (tiriti)
28. c / c (taki nama)
29. ia (ia)
30. chap (upoko)
31. Inc. (kamupene)
32. Cmdt. (rangatira)
33. cod (waehere)
34. Col. (koronel)
35. Whakamarie (hokonga)
36. kaiwhakarite. (Kairuruku)
37. D. (taonga)
38. D. L. (moni putunga)
39. D. m. (Ka pai te Atua)
40. Wahine (Mrs.)
41. tika (matau)
42. DD HH. (Nga tika tangata)
43. Dir. (Kaiwhakahaere)
44. ex (tauira)
45. Em.a (hiranga)
46. etc. (me te pera tonu)
47. H.E.(tino pai)
48. fasc (fascicle)
49. Waitohu (hainatia)
50. FF. AA. (Hoia Hoia)
51. FF. DC. (tereina)
52. Folio. (Nama)
53. Whanui (whanui)
54. Tuakana (teina)
55. Iltre. (rongonui)
56. tokonga (taake)
57. incl (whakauru)
58. Inst. (Whare Wananga)
59. maui (taha maui)
60. K.O. (patoto, patotohia)
61. Lic. (Paetahi)
62. mōrahi (mōrahi)
63. min. (iti rawa)
64. ms. (tuhinga)
65. N. del T. (tuhinga a te kaiwhakamaori)
66. N. S. J. C. (To Tatou Ariki, a Ihu Karaiti)
67. ob cit (Nga mahi kua whakahuahia)
68. OKAY. (pai katoa)
69. wh. d. (whanau tika)
70. P. D. (tuhinga panui)
71. wh. ex (hei tauira)
72. wh. k. (kiromita)
73. P. M. (pirihimana hoia)
74. wh. m. (pou-merídiem, i muri o te poutumarotanga)
75. ahorangi (ahorangi)
76. Q. D. E. P. (kia okioki ia i runga i te rangimarie)
77. r. wh. m. (nga hurihanga mo ia meneti)
78. reg. (Rehitatanga)
79. Rep. (Republic)
80. RR. H H. (Rauemi tangata)
81. Rte. (kaituku)
82. S. (san)
83. s. (rau)
84. S. A. (kamupene iti whanui)
85. s. me. pe ranei. (haunga te hapa, te hapa ranei)
86. S. L. (kamupene iti)
87. S. S. (tona tapu)
88. s. s. s. (to kaituku haumaru)
89. S.ª (honore)
90. s / a (kaore he tau taarua)
91. s / n (kaore he nama, e pa ana ki tetahi huarahi)
92. Sgt. (satini)
93. S.I.G. (e whai ake nei)
94. Ariki (rangatira)
95. Miss (miss)
96. waea. (waea)

Whakapototanga a te tangata ake me o raatau tikanga

1. Whai muri (Whai muri)
2. Q, K ranei (aha)
3. T. (koe)
4. L. (te)
5. Pol. (Kaitorangapu, pirihimana)
6. Cant. (Kaiwaiata-waiata, kaiwaiata)
7. Hinengaro (Hinengaro, Hinengaro)
8. M. (my, mine)
9. Cel. (Pūtau)
10. Cngo (me au)

Tirohia hoki:

• He maha atu ano nga tauira o te haapoto